METODY TERAPEUTYCZNE

Nieważne z jakiego punktu widzenia analizowalibyśmy mowę, jesteśmy przeświadczeni o tym, że mowa pozwala nam zaistnieć w świecie. Dzięki niej uczymy się, wyrażamy swoje myśli i potrzeby. Wszelkie odstępstwa w zakresie mowy i komunikacji mogą dużym stopniu utrudnić harmonijny rozwój dziecka. Dlatego też szybka diagnoza logopedyczna daje dziecku szansę na wyrównanie nieprawidłowości. A późne rozpoczęcie terapii powoduje, że oprócz właściwych ćwiczeń konieczne jest oduczanie wieloletnich nieprawidłowych nawyków.

Logopedia to niezwykle szeroki dział terapii, która ma na celu usprawnianie mowy i komunikacji. Podczas zajęć, wykorzystując mocne strony dziecka logopeda dąży do zniwelowania takich trudności jak wady wymowy, zaburzenia czytania i pisania, trudności w wypowiadaniu się i budowaniu zdań, zaburzenia słuchu fonemowego i wiele innych.

Terapia neurologopedyczna przeznaczona jest dla dzieci, u których ciężkie zaburzenia mowy i komunikacji mają podłoże neurologiczne. Spora część tych dzieci jest niemówiąca. W takich przypadkach poza ćwiczenia ogólnorozwojowymi wprowadza się do terapii m.in. odpowiednio dostosowane manipulacje w obrębie twarzoczaszki (masaże oraz inne techniki terapeutyczne), terapię karmienia (nauka połykania, gryzienia i żucia), alternatywne i wspomagające metody komunikacji.

Warunkiem skutecznej terapii jest regularna praca z dzieckiem i dobra współpraca logopedy z rodzicami. Podczas zajęć logopeda wyjaśni rodzicom wszelkie wątpliwości, wskaże zasady postępowania oraz zalecenia odnośnie pracy z dzieckiem.

Komunikacja alternatywna i wspomagająca (AAC-Augmentative and Alternative Communication. ) to grupa metod, które umożliwiają osobom niemówiącym lub mówiącym w ograniczonym stopniu porozumiewać się z otoczeniem. Polega na używaniu w komunikacji znaków opierających się na gestach niewerbalnych: gesty (np. język migowy, MAKATON), obrazach(obrazki, piktogramy, symbole, pecsy), przedmiotach (np. klocki słowne). przedmioty ( Program Mówik). AAC pomaga osobom z zaburzeniami mowy wyrażać swoje myśli, uczucia oraz podejmować samodzielne decyzje.

Growth through Play System czyli w skrócie GPS – to niedyrektywna terapia rozwojowa oparta na relacjach czyli inaczej “rozwój przez zabawę”. Terapia ta łączy sprawdzone elementy programów bazujących na relacjach i na mózgu w celu dopasowania działań skupiających się na rozwoju społecznym, komunikacyjnym, emocjonalnym i poznawczym.

System Grwoth through Play jest bardzo elastyczny. Może uzupełniać każdą metodę, którą aktualnie stosujesz dla swojego dziecka lub stanowić kompletny program sam w sobie. Terapia jest wykorzystywana przede wszystkim w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu. Jej autorką jest Kat Haughton – naukowiec, terapeuta i doktorantka Uniwersytetu Lancaster, dyrektor Relate To Autism, która osobiście szkoli pierwszych w Polsce terapeutów. Gabinet AGAJA wprowadził w porozumieniu z Fundacją Zrozumieć Autyzm możliwość skorzystania z tego rodzaju terapii.

Co ważne, GPS jest formą terapii niedyrektywnej – terapii, gdzie najważniejsze jest dziecko, szanowane i w pełni akceptowane, ponieważ każde dziecko jest inne i nie ma jednej uniwersalnej metody ani systemu, które mu pomogą. Kluczem jest porozumienie z dzieckiem, umożliwienie mu swobodnego wyrażania swoich uczuć i pragnień, a zabawa stanie się bramą do trwałego rozwoju społecznego.

Więcej o terapii w poradniku dla rodziców Fundacji Zrozumieć Autyzm.

Jest to program, który ma na celu usprawnienie tzw. małej motoryki czyli poprawę funkcjonowania dłoni i palców. Prawidłowe funkcjonowanie tych części ciała jest niezwykle istotne w szczególności w pierwszym etapie życia dziecka, gdyż to właśnie za pomocą dłoni poznaje ono otaczający go świat. Odpowiednio wykształcone dłonie i palce w późniejszym okresie życia pozwalają natomiast na wykonywanie skomplikowanych czynności, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania dziecka w społeczeństwie.

Głównym celem terapii ręki jest doskonalenie całej pracy ręki w taki sposób aby mogła ona bez problemów oraz w sposób naturalny wykonywać czynności związane z życiem codziennym. W pierwszej kolejności terapeuta skupia się na normalizacji napięcia natomiast dopiero w kolejnym etapie pracuje nad poprawą pisma i grafomotoryki.

Terapia ma również za zadanie:

• udoskonalenie zdolności manipulacyjnej ręki
• wykonywanie świadomych, precyzyjnych i kontrolowanych ruchów palców
• doskonalenie chwytu i pisania
• skoordynowanie pracy pomiędzy dłońmi
• nauczenie dziecka poprawnej postawy, którą jest w stanie samo kontrolować i w razie potrzeby korygować
• poprawienie koncentracji dziecka

Każde zajęcia przygotowane są indywidualnie, w zależności od wieku oraz możliwości dziecka. Nie jest to jedynie nudna i męcząca praca. Dobry terapeuta sprawi bowiem, że efektywność zostanie połączona z przyjemnością i dobrą zabawą. Terapia ręki może być skierowana do dzieci, które:

• wykazują napięcia (wzmożone lub obniżone) w okolicach ręki
• mają problem z zachowaniem odpowiedniej pozycji ciała
• nie radzą sobie z czynnościami związanymi z życiem codziennym (trzymanie łyżki, zapinanie guzików)
• mają trudności z szeroko rozumianymi zabawami manualnymi (układanie puzzli, lepienie z plasteliny)
• problemy grafomotoryczne związane z malowaniem czy pisaniem
• wykazują zaburzenia kontroli wzrokowo-ruchowej
• mają kłopoty z odpowiednią koordynacją ruchową

Psychoterapia jest spotkaniem. Spotkaniem ludzi, klienta i profesjonalisty. Osoba potrzebująca pomocy zgłasza się do specjalisty w celu uzyskania wsparcia.
Jest specjalistyczną formą pomocy, jej podstawą jest kontakt z terapeutą. Jest to relacja, w ramach której pracuje się na emocjach, przeżyciach i doświadczeniach osoby. Bezpieczna relacja terapeutyczna wspiera osobę w zrozumieniu samego siebie, własnych motywów postępowania. Daje możliwość lepszego poznania własnych uczuć, potrzeb, przyczyn trudności. Umożliwia zmianę mechanizmów psychologicznych, odpowiedzialnych za pojawienie się problemów, wykorzystując mocne strony jednostki.

Psychoterapeuci pomagają ludziom, którzy zgłosili się do nich w związku z pojawieniem się kryzysu w ich życiu, małżeństwie lub rodzinie. Kiedy relacje z bliskimi ulegają pogorszeniu.

Rodzice zgłaszają się do specjalisty w sytuacji, kiedy ich relacje z dziećmi nie są satysfakcjonujące. Pojawia się uczucie bezradności, lęk, brak pomysłu na zaradzenie sytuacji. Dziecko lub nastolatek przejawia niepokojące zachowania, rodzice często martwią się jego problemami. Nierzadko sami w takiej sytuacji potrzebują wsparcia.

W życiu dziecka mogą pojawić się różne kryzysy, mające wpływ na jego rozwój. Relacje z rówieśnikami, budowanie poczucia własnej wartości, różnego rodzaju lęki, stres, trudności związane z nauką. Wpływ mogą mieć również różnego rodzaju problemy rozwojowe, nadpobudliwość, trudności z koncentracją uwagi, inne zaburzenia rozwoju. Dziecko potrzebuje pomocy w radzeniu sobie z własnymi emocjami i uczuciami.

W psychoterapii można stosować różne formy pomocy; indywidualną, rodzinna, grupową. W Centrum prowadzimy terapię takich nurtach terapeutycznych jak psychodynamiczny , poznawczo-behawioralny oraz systemowy.

Psychoterapia indywidualna jest to cykl spotkań z psychoterapeutą, podczas których osoba przy wsparciu terapeuty pracuje nad rozwiązaniem problemu, zrozumieniem jego przyczyn i poznaniem sposobów umiejętnego radzenia sobie w przyszłości w podobnych sytuacjach.
Spotkania takie dają również możliwość głębszego poznania siebie i pracy nad własnym rozwojem.
W przypadku dzieci spotkania takie mają na celu wsparcie dziecka w radzeniu sobie z własnymi emocjami i trudnościami. W relacji terapeutycznej dziecko poznaje i ćwiczy nowe umiejętności. Przeżywa ważne dla niego uczucia, pragnienia, w bezpiecznej terapeutycznej relacji zaspakaja emocjonalne potrzeby. Terapeuta podąża za dzieckiem, obserwuje i reaguje na jego zmagania się ze światem.
Spotkania odbywają się raz w tygodniu, trwają 50 min.

Trening Umiejętności Społecznych (TUS) to metoda pracy znana już od lat 70-tych XX wieku a jej efekty były na tyle zadowalające, że czasem zaczęto ją wykorzystywać w szerszej pracy z dziećmi i młodzieżą z problemami emocjonalnymi, osobami z autyzmem czy osobami niepełnosprawnymi. Ideą TUS-ów jest dobre zrozumienie konkretnej umiejętności społecznej i połączenie jej z trudnością jaką ma dana osoba w obszarze społeczno-emocjonalnym.

Wszystkie  informacje o otaczającym nas świecie, o temperaturze, naszym położeniu w przestrzeni, ruchu ciała, kolorach docierają do nas, jak wiemy, poprzez zmysły. Zwykle nie uczestniczymy świadomie w procesie przetwarzania tych danych, gdyż odbywają się one w obrębie ośrodkowego układu nerwowego na poziomie podświadomości. Dokładnie wiemy co to jest zmysł węchu, smaku, wzroku, słuchu i czym w procesie uczenia się jest dyskryminacja dotykowa (rozróżnianie faktur), ale wiadomym jest również, że to nie jedyny sposób na dobre samopoczucie, komfort funkcjonowania na co dzień.  Układ nerwowy odbiera i rejestruje informacje płynące także  z ruchu, siły grawitacji oraz ułożenia ciała w przestrzeni. Jedynie prawidłowe połączenie wszystkich receptorów: oczu które rejestrują informacje wzrokowe, nosa, który rozpoznaje zapachy, jamy ustnej czującej smaki, dotyku na naszym ciele, pozwoli na jednoznaczne rozpoznawanie i interpretowanie tej wiedzy w mózgu. Całość dobrze przekazanych przez receptory informacji, pozwala nam poprawnie nazywać, pamiętać i  uczyć się świata i wszystkiego co nas otacza. Komórki znajdujące się w skórze przekazują informacje dotyczące lekkiego dotyku, bólu, temperatury oraz nacisku. Struktury w uchu wewnętrznym rejestrują ruch oraz zmiany pozycji głowy. Odpowiednie struktury mięśni, stawów oraz więzadeł warunkują świadomość pozycji ciała.

Zajęcia integracji sensorycznej mają wspomóc dzieci z zaburzeniami rejestracji
i modulacji bodźców lepiej się poczuć, bezpieczniej nazwać to co się z nim dzieje  i zrozumieć  dlaczego.

Stosujemy tą metodę  jako formę wspomagania terapii naszych podopiecznych w domu.

Jest to przedłużenie stymulacji sensorycznej jaką objęte jest dziecko w gabinecie. Polega na dostarczaniu kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych we wszystkich obszarach, w sposób szczegółowo opracowany zindywidualizowany dla danej osoby. Poprawia ogólne funkcjonowanie organizmu oraz pomaga rozwijać funkcje neurologiczne. Opiera się na prawidłowej diagnozie procesów integracji bodźców czuciowych u dziecka, a następnie na opracowaniu programu terapeutycznego z uwzględnieniem jego potrzeb.

Program oparty jest na uwzględnieniu potrzeb sensorycznych dotykowych powierzchniowych i proprioceptywnych, somatognozji, czucia ciała w przestrzenni. Następnie na ćwiczeniach słuchowych i wzrokowych – dla poprawy rozumienia języka i możliwości właściwego interpretowania otoczenia. Dodatkowo stymulacje smaku i zapachu. Kolejnym zagadnieniem programu są ćwiczenia równoważne. Obniżona lub podwyższona wrażliwość na bodźce może przejawiać się w postaci nieprawidłowych reakcji dotykowych, wzrokowych, słuchowych, węchowych lub smakowych, a także zaburzeń w odczuwania ruchu i świadomości pozycji własnego ciała w przestrzeni.

Zadaniem rodzica jest dostarczanie przez około 10-15 minut, 2 razy każdego dnia, kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych we wszystkich obszarach, w sposób szczegółowo opracowany i zindywidualizowany  dla danego dziecka.  Po czterech tygodniach, a następnie w odstępach miesięcznych, terapeuta ustala nowy program sekwencji ćwiczeń do wykonywania w domu.

Ćwiczenia obejmują odpowiednio uszeregowane:

• Masaże powierzchniowe i proprioceptywne – dla poprawy rozumienia schematu ciała, odczuwania ciała jako całości.
• Ćwiczenia słuchowe – dla poprawy rozumienia języka i możliwości właściwego interpretowania otoczenia słuchowego.
• Ćwiczenia wzrokowe – poprawiają widzenie obuoczne, koordynację wzrokowo – ruchową .
• Stymulację smaku i zapachu – poprawiają komfort dziecka, zmniejszają uwagę mimowolną na korzyść dowolnej
• Stymulację zmysłu równowagi – usprawniają ruchowo, zwiększają poczucie bezpieczeństwa, redukują hiperaktywność.
• Ćwiczenia sensomotoryczne – usprawniają ruchowo, utrwalają skuteczność stymulacji podstawowej.

Stosujemy Terapię Neurotaktylną, Neurosensomotoryczną Integrację Odruchów Dynamicznych i Posturalnych , Integrację Odruchów Usno-Twarzowych, Terapia Neurostrukturalną. Celem terapii jest kształtowanie prawidłowych schematów motorycznych twarzy oraz stymulacja narządu mowy. Podczas terapii pobudzane są obszary neurosensomotoryczne twarzy, które uaktywniają z kolei mięśnie mimiczne oraz odruchy związane z prawidłowym ssaniem, odgryzaniem, żuciem oraz połykaniem a w przyszłości z prawidłową artykulacją. Odruchy twarzy to reakcje mózgu i ciała, które aktywizują motorykę obszarów mimicznych twarzy i górnych części ciała w odpowiedzi na właściwe sensoryczne bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Odruchy twarzy muszą być zintegrowane, aby schematy ruchów związanych z jedzeniem, mową, wyrażaniem emocji, czy komunikacją mogły prawidłowo i dobrze funkcjonować. Integracja polega na doprowadzeniu tych odruchów do takiego stanu, w którym zaczną współpracować z systemami odruchów na wyższym poziomie (różnego rodzaju koordynacje, umiejętności i zdolności). Terapia jest metodą wspomagającą terapię logopedyczną.

Odruchy posturalne i dynamiczne pojawiają się jeszcze w życiu płodowym i w okresie niemowlęcym służą ochronie życia i obronie przed szkodliwym wpływem środowiska zewnętrznego. Rodzimy się z zaprogramowanym wzorcami ruchowymi, które wykorzystujemy do osiągania kolejnych etapów rozwoju. Zdrowego niemowlaka nikt nie uczy zmieniać pozycji w łóżeczku, raczkować, wstawać na nóżki a potem chodzić. W naturalny sposób, jeżeli rozwój niczym nie jest zakłócony, odruchy przekształcają się w reakcje i umiejętności coraz bardziej świadome i złożone. Jeżeli płynność tego procesu jest zahamowana przez chorobę lub czynnik zewnętrzny rozwój jest utrudniony. Metoda integracji odruchów posturalnych i dynamicznych to program złożonyze schematów ćwiczeń stymulujący zasoby naszego mózgu. Stosując odpowiednie bodźce, wywołujemy reakcje i działamy pobudzająco na sieć połączeń nerwowych. W naturalny sposób odzyskujemy dane na temat przebiegu odruchu i przypominamy jaka powinna być właściwa reakcja mięśni. Systematycznie powtarzając określone, zmniejszamy nieprawidłowości, dając szansę na zapamiętanie przebiegu odruchu i jego integrację.

Terapia metodą Weroniki Sherbone z elementami Integracji Sensorycznej, której podstawowymi założeniami metody

jest rozwój dziecka poprzez ruch:

• świadomość własnego ciała i usprawnianie ruchowe
• świadomość przestrzeni i działania w niej
• dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązanie z nimi bliskiego kontaktu

Prowadzenie ćwiczeń tą metodą ma na celu stworzenie dziecku okazji do poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia własnej siły, sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych. Dzięki temu dziecko zaczyna mieć zaufanie do siebie i zyskuje poczucie bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń uczestnik terapii poznaje przestrzeń, w której się znajduje, przestaje ona być dla niego groźna, czuje się bezpieczniej, staje się aktywny i przejawia większą inicjatywę.

Ćwiczenia odbywają się w parach lub w grupie, mogą w nich uczestniczyć rodzice (obecność rodzica lub terapeuty jest niezbędna, jeśli dziecko jest mniej sprawne ruchowo) lub rodzeństwo, co sprawia, że dziecko czuje się bezpiecznie i chętnie ćwiczy. Wiele ćwiczeń na zajęciach prowadzonych metodą Weroniki Sherborne stanowi dla dzieci dużą atrakcję i wesołą zabawę w grupie, stwarza możliwość do twórczego działania oraz pobudza spontaniczność i aktywność własna dziecka.

Nowatorska metoda terapii manualnej, zajmująca się przede wszystkim problemami bólowymi głowy i dysfunkcjami w obrębie stawów skroniowo‍żuchwowych. Crafta jest doskonałym wsparciem terapii długo utrzymujących się wad wymowy. Metoda obejmuje dokładne badanie, leczenie oraz autoterapię całego systemu czaszkowo‍żuchwowego (obszaru stawów skroniowo‍żuchwowych, czaszki, układu nerwowego oraz innych struktur anatomicznych mogących brać udział w problemie pacjenta). Twórca metody von Piekartz rozróżnia cztery źródła dysfunkcji w obrębie czaszkowo‍twarzowym: czaszkowo‍szyjne, czaszkowo‍twarzowe, czaszkowo‍żuchwowe oraz układ nerwów czaszkowych, które są punktem wyjścia do dalszej oceny problemu pacjenta.

Mobilizacja stawu polega na przesuwaniu względem siebie powierzchni stawowych za pomocą ślizgu, trakcji, kompresji, bez przekraczania fizjologicznego zakresu ruchu. Celem mobilizacji jest zmniejszenie ciśnienia wewnątrzstawowego oraz zwiększenie zasięgu ruchu w obrębie stawu.

Doskonałym wsparciem tej metody jest terapia powięziowa – jedna z gałęzi medycyny manualnej, której głównym założeniem jest poprawa wewnętrznej ruchomości tkanek miękkich, szczególnie powięzi. Bardzo pomocny przy tej terapii jest wykonywany w gabinecie K- taping logopedyczny według B. Kumbrinka. Pozwala na utrzymanie prawidłowej pracy obszaru kości żuchwy, lub przywrócenie jej prawidłowej pracy, odciążenie stawu, łagodzenie bólu. Terapia punktów spustowych (trigger points) – wykorzystuje różne formy ucisku i ruchów we wrażliwych miejscach w obrębie brzuśca mięśniowego lub powięzi mięśnia. Punkt spustowy jest to wrażliwy punkt w mięśniu, obszarze mięśniowo‍ścięgnistym lub w więzadle odznaczający się bólem przeniesionym do okolicy objawowej. Punkty spustowe pojawiają się w mięśniach narażonych na długotrwałe przeciążenia, kompensacji- nieprawidłowego napięcia mięśniowego u dzieci.

• bruksizm/bruksomania, czyli zaciskanie zębów i (lub) zgrzytanie zębami oraz związane z tym starcie powierzchni zębowych, ubytki klinowe szkliwa
• stany napięcia i przemęczenia mięśni żucia oraz kręgosłupa szyjnego
  trzaski/trzeszczenia lub przeskakiwania w stawach skroniowo‍żuchwowych
• ból ucha, zaburzenia słuchu, szumy uszne
  szczękościsk
• ból oka, łzawienie w okolicy kąta wewnętrznego oka
• zbaczanie żuchwy podczas ruchu otwierania
• ograniczona ruchomość żuchwy
• neuralgie nerwów czaszkowych
• niedowłady/porażenia nerwów czaszkowych
• wady wymowy np.: seplenienie boczne

Masaż Shantala – to jedna z najstarszych technik masażu, która bazuje na bliskim kontakcie rodzica/opiekuna z dzieckiem. Został on wprowadzony przez francuskiego lekarza położnika F. Leboyer.

Masaż ten jest ukierunkowany na:

• stworzenie głębszej więzi emocjonalnej dziecka z rodzicem/opiekunem,
• dostarczenie pozytywnych doświadczeń dotykowych i kinestetycznych,
• poszerzenie kompetencji rodzicielskich,
• bardziej wnikliwą obserwację dziecka,
• szczegółową analizę sygnałów pozawerbalnych wysyłanych przez dziecko,
• wyciszanie dziecka i jego rodzica,
• stymulację rozwoju psychoruchowego.

Korzyści płynące z masażu Shantala:

• uaktywnienie układu odpornościowego,
• stymulacja układu nerwowego, hormonalnego i taktylnego,
• tworzenie połączeń pomiędzy prawą a lewą półkulą mózgu,
• lepsze dotlenienie organizmu,
• wyciszenie,
• lepsze spanie,
• lepsza perystaltyka jelit – poprawa trawienia.

Metoda Integracji Odruchów dr Sally Goddard. Program został oparcowany z myślą o dzieciach ze specyficznymi trudnościami w nauce, doskonle sprawdza się dla dzieci szkolnych oparty o integrację odruchów. Dedykowany jest dla dzieci ze diagnozowanymi niezintegrowanymi przetrwałymi odruchami.  Metoda pozwala na diagnozę trudności dziecka a następnie opracowanie programu, który dzięki wielokrotnym, specjalnie ułożonym, wytrwałym ćwiczeniom, pozwala uruchomić prawidłową motorykę ciała, a także poprawić jakość i szybkość zdobywania kompentencji szkolnych.

Metoda HANDLE® Autorką tej metody jest Judith Blustone, która w swojej książce „Materia Autyzmu” sama siebie określa autystką. Została stworzona w oparciu o badania z różnych dziedzin wiedzy, jak medycyna, rehabilitacja, edukacja. Nazwa metody HANDLE® jest akronimem w języku angielskim utworzonym z pierwszych liter słów: Holistic Approach to Neuro-Development and Learning Efficiency, co tłumaczy się na język polski jako holistyczne podejście do neurorozwoju i skutecznego uczenia się. Metoda sprowadza się się zadbania o samoregulację osoby z zaburzeniami sensorycznymi ( między innymi u dzieci z autyzmem, zaburzeniami neurologicznymi, trudnościami szkolnymi).Założeniem jest także o zadbanie o układ nerwowy dziecka tak, by nie doszło do jego przeciążenia. Dzięki takiemu podejściu cały czas terapia przebiega w optymalnych dla układu nerwowego warunkach.